Beşir Ağa Medresesi
Beşir Ağa Medresesi Mescidi de denir. Haydar Baba Caddesi ile Baba Haydar Mektebi Sokağının birleştiği yerde ve sokağın sol köşesindedir. Sol tarafında ve biraz ileride Baba Haydar Camii, sağ ileride ise Şeyhülislam Mustafa Efendi Tekkesi Mescidi vardır.
Hadika yazarı meşhur eserinde şu bilgiyi vermiştir:
"Banisi, Dar'üs-sa'âde Ağası elhac Beşir Ağa'dır. Şeyh'ülherem dahi olmuştur. Hücerât ve mescid dahilinde bir küçük kütüphane ve bitişiğinde iki katlı sıbyan mektebi ve altında çeşme ve sair levazımatı mevcuttur.
Kapısı üzerindeki kitabe Aşçıbaşı-Zâde Mehmed Muhib Efendinindir:
Hazret-i Hâlid-i zişân Ebı'Eyyûb kim
Şeref-i nâmı ile buldu belde izz ü alâ
O şehinşâhı keramet O Velî-i mutlak
Mâlik-i mülk-ü gaza server-i cünd-i şühedâ
Oldu her veçhile memdûh-ı Resûl-ı Ekrem
Nola eylerse şefâ'at O sâdat-Pirâ
Mahz-ı ladâni iclâle binâi yapdı
Mekteb-i pâkle bir medresei müstesna
Mazhar-ı dâr-i sa'âdet Ağa-yı Hacı Beşir
Ki semâhatde odur sâhib-i dest-i beyzâ
Gülşen-i ilme bahâr-ı kürsi ebr-i mutir
Goncei ma'rifet Allah'a verir neşv ü nûrâ
Cism-i pâkin kılub iksir lutfdan tahmir
Tab'ını lübb-i inayet yaratmış Mevlâ
Kadâ evsâfına götürür anın sevb-i beyân
Lanei tek hümâ medhine her ma'na
Yâne lazım kalem-i acize vasfın tahrir
Hasb-ı hâlin eser-i hayrı kıla rükn-ü imâ
Ders-i medhin mekanm kimin ey hâce
Sebk-i âmnûr nazm kılmağa hacet ne-rü
İdelim hayr-ı du'âyı bize vâcib oldur
Kılalım dergâh-ı Mevlâ'ya senasın inha
İzz ü nfat ile zişân ola Yâ Rabb hemin
Tusen-i çarh murâdınca ola pâ-bercâ
Oldu bu mısra'i pâkize Mühib'â târih
Câmi-i Um ü amel dar'ül-hadis-i zibâ
1147(1734)
Cümle kapısının yanında kitabesi olmayan bir çeşme vardır. Çeşmenin üstünde, iki penceresi caddeye diğer iki penceresi avluya bakan fevkani sıbyan mektebi bulunmaktadır. Tonas çatılıdır. Bunun arka tarafında tek kubbeli Dar'ülhadis binası yer almaktadır. Avlu tarafında dört penceresi vardır. Mihrabı yıkılarak kapı haline getirilmiştir. Esas kapısı doğu tarafında olup bu cihette medrese odaları bulunmaktadır. Altı kubbeli oda ve bunların önünde yine kubbeli ve mermer sütunlu bir revakın bulunduğu dar'ül-hadis duvarında hâlâ mevcut olan ince tuğla kemerden anlaşılmaktadır. Önü genişçe bir avludur.
Sıbyan Mektebi ile Dar'ül-hadis, arasında dar bir yol olup Baba Haydar Mektebi Sokağına çıkmaktadır. Mektebin kapısı da bu dar yol üzerindedir.
Dar'üs-Sa'âde Ağası (Kızlar Ağası) olan Hacı Beşir Ağa 1159 C. evvelininin 13'de (3 Haziran 1746) vefat etmiştir. Kabri, Eyüp Camii civarında ve şadırvan avlusundan, türbe avlusuna geçerken sol tarafta ve kapının yanındaki türbededir. Beşir Ağa Türbesi bahsine bakınız.
Kaynak: (Gezi Notu)(Mec. Tevârih 306) (Si. Osm. 2/20 El-hac Beşir Ağa) (Hadika 1/284) (T. Öz, İst. Camileri 1/44) (İst. Ans. 8/4247) (Si. Osm. 4/528 Mühib Ef.) (M. Aktepe, Şem'dânf-zâde Tarihi 1/123 ve 215 fihrist) (Süheyl Ünver, Eyüp'te Beşir Ağa Medresesi Hakkında, Tıp tarihimizin yaşıyan bir sahifesi daha tarihe karıştı, Tıp tarihi Ens. Neşriyatı.İst. 1946)
